Дэлгүүрийн лангууны ард нас өндөр болсон өвгөн худалдагч зогсоно. Худалдан авагчидтай юм ярьж байснаа гэнэт “Намайг яагаад өдий болтол амьд байгааг мэдэх үү?” гэж асуув.
Германд фашистууд еврей хүмүүсийг хайр найргүй устгаж байх үед би залуу байсан. Фашистууд биднийг галт тэргэнд чихээд Освенцим руу явж байлаа. Тэр өвөл үнэхээр хүйтэн байж билээ. Хэдэн өдрөөр галт тэргээр явж байгаа хүмүүс хоолгүй, хучлагагүйгээс дулаацах ямар ч боломжгүй. Гадаа тасралтгүй цас орно. Хүйтэн салхины үзүүр хацар хайрч, хэдэн зуун хүн аймшигт шөнийг өнгөрүүлж байв. Хоол, ус, нөмөр юу ч байгаагүй. Судсанд байгаа цус маань царцаж байгаа санагдана.
Миний дэргэд манай хотын хамгийн хүндтэй, хайрлагдсан настай еврей өвгөн байсан. Маш их чичирч, үнэхээр хэцүү харагдаж байлаа. Тиймээс би түүнд наалдаж, дулаацуулахыг хичээв. Бага ч гэсэн нөмөр болж, дулаацах байх гэж бодоод чанга тэвэрсэн. Гар, хөл, нүүр хүзүүг нь үрж дулаацуулахыг хичээсэн. Амьд үлдэхийг гуйж, сэтгэл санааг нь өргөхийг хичээсэн. Тэр өвгөнийг би шөнөжин дулаацуулсаар үүр цайлгасан юм. Би өөрөө их ядарч, даарч эцэж байсан. Гар минь бээрч байсан ч түүнийг үхүүлэхийг хүсээгүй болохоор гарыг нь үрэхээ болиогүй.
Ашгүй үүр цайж, нар мандаж агаар арай бүлээцэж эхлэв. Эргэн тойрноо хартал энд тэндгүй хөшсөн, хөлдсөн шарилаар дүүрсэн байхыг би олж харсан. Нэг ч амьсгал, нэг ч хөдөлгөөн байхгүй, чимээгүй үхэл намайг нөмөрч байлаа. Өвлийн хүйтэн шөнө бүгдийнх нь амийг авсан байж. Өвгөн бид хоёр л амьд үлдсэн байлаа. Өвгөнийг үхүүлээгүй, дулаацуулж байснаараа би үхээгүй байсан юм.
Үүнээс ойлгож, насан туршдаа бодож үлдсэн зүйл маань хэрэв та бусдын зүрхийг дулаацуулбал өөрийнхөө зүрхийг ч дулаацуулдаг. Бусдыг дэмжиж, эрч хүч өгч, хөглөж байвал өөрөө ч гэсэн дэмжлэг, эрч хүч, амьдралын хөгийг олж авдаг…
Ш.Батзориг