Нохойн гайхамшигт дэг журам...

Нийтлэгдсэн огноо: 2023-09-25 12:20:00

Нохойн гайхамшигт дэг журам

Аугаа эх орны дайны үеэр түргэн тусламжийн ноход 500 гаас 700 мянга гаруй шархадсан цэргүүдийг байлдааны талбараас гаргасан хэмээх тоо баримт байдаг. Дайны талбараас цэргийн амь аварсан 80 гаруй нохойг ЗХУ-ын баатар цолоор шагнагдсаныг тэмдэглэх нь зүйтэй.

Ингэж мэргэшсэн нэг "цэргийн" нохойд дунджаар 10 орчим хүний амь насыг авардаг. 400 хүний амийг аварсан Мухтар ЗХУ-ын таван удаагийн баатар болох ёстой бөгөөд түүний төрсөн нутагт хөшөөг нь босгосон байна...

Аугаа их эх орны дайнд байлдаж явсан, Тюмень хотын оршин суугч Сергей Соловьев тулалдааны үеэр нохдын эр зоригийг харснаа хэлэхдээ,

"Түймрийн улмаас бид, журамт цэргүүд болон шархадсан цэргүүддээ хүрч чадаагүй. Шархадсан хүмүүст яаралтай эмнэлгийн тусламж үзүүлэх шаардлагатай байсан бөгөөд тэдний ихэнх нь цус алдаж байв. Үхэл, амьдрал хоёрын хооронд хэдхэн минут үлдлээ... Ноход аврах ажилд ирэв. Тэд шархадсан хүн рүү мөлхөж очоод эмнэлгийн уутаа хажууд нь тавьж, цэргүүдийг шархаа нь боохыг тэвчээртэй хүлээж байв. Боолт дууссаны дараа тэд өөр хүн рүү явж байсан.

Шархадсан хүмүүсийн олонх нь ухаангүй болж байсан тул тэд амьд хүнийг үхсэн хүнээс ялгаж салгаж чаддаг байв. Нохой ухаангүй хүнийг ухаан ортол нүүрийг долоодог. Арктикт өвөл хатуу ширүүн байдаг, нохойнууд шархадсан хүмүүсийг хүйтэн жавраас нэг бус удаа аварч, амьсгалаараа дулаацуулж байв. Та надад итгэхгүй байж магадгүй, гэхдээ үхэгсдийн төлөө нохой уйлдаг юм билээ..." хэмээжээ.

855-р явган цэргийн ангийн эмнэлгийн албаны дарга хэлэхдээ: "Түргэн тусламжийн ангиудад өнгөлөн далдлах сайхан боломж бий. Баг бүр дор хаяж гурваас дөрвөн нохойг сольдог. Түргэн тусламжийн тусламжтайгаар шархадсан хүмүүсийг нүүлгэн шилжүүлэх ажлыг хурдан бөгөөд өвдөлтгүй хийж байна".

1944 оны 8-р сарын 29-нд Улаан армийн Цэргийн ариун цэврийн ерөнхий газрын дарга Үйлчилгээний нохойн үржүүлгийн төв сургуулийн 20 жилийн ойг тохиолдуулан мэндчилгээ дэвшүүлсэн захидалдаа тайлагнажээ.

Хурдан ухаан, сургалтын ачаар нохойн багууд гайхалтай сайн зохицуулалттай, идэвхтэй, үр дүнтэй ажиллаж чаддаг. 268-р явган цэргийн дивизийн дохиологчоор ажиллаж байсан Тамара Овсянникова 1944 онд бүслэлтийг сэтлэх үеэр ийм "хэсгийн" ажлыг дүрслэн ярьжээ.

"Би ороомог авч, төмөр замын ойролцоох талбайг хөндлөн гүйж байхдаа гэнэт хоёр нохой, шархадсан хүний хажууд байхыг харав. Нохой шархадсан цэргийн хажууд хэвтэх бөгөөд түүний хажуу талд ариун цэврийн уут байсан.

Тэр хүн хөлөө боож, би түүнийг чирэхэд тусалсан бөгөөд ноход оосрыг чирэв. Би анх удаа нохойг ийнхүү харсан юм. Энэ надад маш их сэтгэгдэл төрүүлж, түүнээс хойш нохойг их хүндэлдэг болсон...”

Нийтдээ байлдааны ажиллагааны үеэр 15 мянга орчим нохой-чарга байгуулагдсан бөгөөд шархадсан цэргүүдийг хоргодох байранд хүргэж, яаралтай эмнэлгийн тусламж үзүүлэх боломжтой байв. Энэ нь манай цэргүүдийг аврахад тусалдаг нохойн хамгийн чухал шинж чанар байж болох юм хэмээжээ.

Телеграммаас

Р.Сайхан-Уул